Co oznaczają symbole na tachografie cyfrowym?

Czym są symbole na tachografie cyfrowym i dlaczego są ważne?

Piktogramy widoczne na tachografie cyfrowym stanowią kompleksowy system komunikacji, który fundamentalnie zmienia sposób rejestrowania i interpretowania czasu pracy kierowców. Podstawą prawną tych oznaczeń jest Rozporządzenie Rady (EWG) nr 3821/85 z dnia 20 grudnia 1985 r., które w załączniku 1B precyzyjnie definiuje wszystkie używane symbole.

Piktogramy tachograf – definicja i cel

Piktogramy tachografu cyfrowego, czyli uzgodnione graficzne oznaczenia stanów tachografu, które pojawiają się zarówno na wyświetlaczu urządzenia, jak i na wydrukach generowanych przez system.

Ich główną funkcją jest natychmiastowe i jednoznaczne informowanie o aktualnej aktywności kierowcy. Warto podkreślić, że symbole tachografu cyfrowego obejmują nie tylko czas jazdy, ale dokumentują również:

• czas przerwy i odpoczynku kierowcy pojazdu;
• okresy gotowości do pracy kierowców;
• inne czynności zawodowe niewymagające prowadzenia pojazdu.

Wprowadzenie piktogramów miało dwa główne cele. Po pierwsze, chodziło o maksymalne wykorzystanie ograniczonej powierzchni wyświetlacza tachografu. Po drugie, dążono do stworzenia uniwersalnego języka komunikacji, zrozumiałego dla wszystkich użytkowników, bez względu na kraj pochodzenia czy znajomość języków obcych.

Ujednolicenie komunikatów niezależnie od języka

Jednym z kluczowych powodów zastosowania piktogramów było ujednolicenie wszystkich komunikatów prezentowanych przez tachograf, niezależnie od ustawionego języka interfejsu. Dzięki temu kierowca z Polski może bez najmniejszego problemu obsługiwać tachograf w pojeździe zarejestrowanym we Włoszech czy Francji, mimo nieznajomości tamtejszych języków.

Piktogramy są znacznie bardziej poręczne i zajmują mniej miejsca niż komunikaty tekstowe, co ma ogromne znaczenie przy niewielkim wyświetlaczu urządzenia. Jednak najistotniejszą zaletą pozostaje eliminacja barier językowych w międzynarodowym transporcie drogowym. Oznaczenia tachografu gwarantują, że:

• Komunikaty są natychmiast zrozumiałe dla kierowców pochodzących z różnych krajów;
• Wydruki z tachografu są jednakowo czytelne dla służb kontrolnych w całej Europie;
• Ręczne wprowadzanie danych odbywa się według tych samych zasad we wszystkich krajach.

Znaczenie symboli dla kierowców i kontrolerów

Znajomość symboli tachografu cyfrowego jest niezbędna zarówno dla kierowców zawodowych, jak i organów kontrolnych. Dla kierowcy oznacza to możliwość obsługi dowolnego tachografu, bez względu na jego ustawienia językowe. Wszystkie komunikaty stają się dzięki temu jasne i czytelne.

Z kolei z perspektywy inspektorów drogowych, cyfrowe oznaczenia tachografu znacząco ułatwiają odczytywanie zapisów z tego urządzenia. Służby kontrolne mogą błyskawicznie ustalić, czy kierowca przestrzegał wymogów dotyczących obowiązkowych przerw i maksymalnego czasu jazdy. Ma to bezpośrednie przełożenie na bezpieczeństwo drogowe, ponieważ nadmierna jazda bez odpowiedniego odpoczynku stanowi jedną z głównych przyczyn wypadków komunikacyjnych.

Należy zauważyć, że w zależności od producenta tachografu, oprócz podstawowych piktogramów mogą występować także dodatkowe, specyficzne dla danego modelu oznaczenia. Niemniej jednak cztery główne symbole aktywności kierowcy zostały ustandaryzowane i są identyczne we wszystkich urządzeniach, niezależnie od ich producenta czy kraju użytkowania.

Podstawowe symbole tachografu cyfrowego

Cztery ustandaryzowane symbole, które wskazuje każdy wyświetlacz tachografu cyfrowego to: kierownicę (czas jazdy), łóżko (odpoczynek), przekreślony kwadrat (dyspozycyjność) oraz skrzyżowane młotki (inna praca).

Symbole tachografu cyfrowego: Czas jazdy kierowcy pojazdu - Kierownica

Symbol czasu jazdy cyfrowy tachograf wyświetla jako kierownicę. Oznacza on, że kierowca aktualnie zajmuje się prowadzeniem pojazdu.

Symbole tachografu cyfrowego: Odpoczynek - Łóżko

Wyświetlacz tachografu cyfrowego prezentuje odpoczynek kierowcy symbolem łóżka, który dotyczy przerw w trakcie pracy, a także dziennych oraz tygodniowych okresów odpoczynku.

Symbole tachografu cyfrowego: Czas dyspozycyjności - Przekreślony kwadrat

Czas dyspozycyjności na tachografie cyfrowym to przekreślony kwadrat. Dotyczy on okresu, w którym kierowca jest gotowy do podjęcia pracy i nie wykonuje aktualnie obowiązków zawodowych.

Symbole tachografu cyfrowego: Inny czas pracy - Młotki

Wśród ustandaryzowanych symboli tachografu cyfrowego można znaleźć także młotki. Kiedy wyświetlacz tachografu cyfrowego je pokazuje, oznacza to, że kierowca wykonuje tzw. "inną pracę", w ramach której wykonuje swoje obowiązki zawodowe, ale nie jest to prowadzenie pojazdu. Przykładem innego czasu pracy mogą być np. czynności związane z pojazdem lub załadunek i rozładunek towarów.

Symbole trybów pracy i osób na tachografie cyfrowym

Symbole urządzeń / funkcji na tachografie cyfrowym

Inne symbole na tachografie cyfrowym

Symbole jazdy, specyficznych warunków i ostrzeżeń na tachografie cyfrowym

Symbole kart i kwantyfikatorów na tachografie cyfrowym

Kombinacje różnych symboli na tachografie cyfrowym

Symbole wydruków na tachografie cyfrowym

Symbole wyświetlacza na tachografie cyfrowym

Symbole zdarzeń na tachografie cyfrowym

Symbole obsługi / usterek na tachografie cyfrowym

Symbole wpisów manualnych na tachografie cyfrowym

Symbole zakłóceń na tachografie cyfrowym

Kody krajów na tachografie cyfrowym symbole

W temacie pracy kierowców i obsługi tachografu należy również wspomnieć o kodach krajów na tachografie. Można je określić jako cyfrowe symbole państw, które kierowca pojazdu ma obowiązek wprowadzać po przekroczeniu granicy kraju, do którego wjechał.

Wpisy krajów przy przekraczaniu granic - kiedy należy ich dokonać?

Od 2 lutego 2022 roku na kierowcach ciąży obowiązek rejestrowania kodów krajów, które muszą oni wprowadzać według następujących zasad:

• Wpis należy wykonać "w najbliższym możliwym miejscu postoju na granicy lub po jej przekroczeniu";
• Bezpieczeństwo zawsze pozostaje priorytetem – kierowca nie powinien zatrzymywać się w niebezpiecznych miejscach tylko po to, by dokonać wpisu;
• Wprowadzanie symboli państw jest wymagane również przed rozpoczęciem i po zakończeniu dziennego okresu pracy.

Nieprzestrzeganie tych zasad naraża kierowcę na kary finansowe. Dodajmy również, że technologia tachografów cyfrowych drugiej generacji, które stopniowo pojawiają się na rynku, automatycznie rejestruje przekroczenia granic, co znacząco ułatwia pracę kierowców.

Aktualne kody krajów na tachografie

Aktualne kody krajów na tachografie znajdziesz w innym naszym wpisie - tutaj tekst do napisania i tabela do zaprezentowania

Kody regionów w Hiszpanii

W temacie kodów krajów na tachografie warto wspomnieć również o Hiszpanii. Jest to jedyny kraj, w którym kierowcy odbywający przejazdy, mają obowiązek wprowadzania także kodów regionów.

Zastosowanie symboli w praktyce a Pakiet Mobilności i zgodność z przepisami

Prawidłowe posługiwanie się symbolami tachografu cyfrowego to nie tylko kwestia techniczna, ale przede wszystkim wymóg prawny, którego przestrzeganie chroni kierowcę i przedsiębiorcę przed poważnymi konsekwencjami finansowymi. W tej części wyjaśnimy, jak stosować piktogramy zgodnie z obowiązującymi regulacjami transportowymi, co pozwoli uniknąć kar podczas kontroli drogowej.

Zanim jednak przejdziemy dalej, dodajmy, że wiele przepisów dotyczących czasu pracy kierowców pojazdów ciężarowych, a także same kwestie dotyczące obsługi tachografów cyfrowych reguluje Pakiet Mobilności, o którym więcej przeczytasz w naszym artykule: Co zmienia Pakiet Mobilności? Zmiany przepisów w europejskim transporcie drogowym

Obowiązek 45-minutowej przerwy po 4,5h jazdy

Innym dokumentem, który reguluje kwestię czasu pracy kierowców jest z art. 7 rozporządzenia WE 561/2006. Zgodnie z jego treścią po 4,5 godzinach prowadzenia pojazdu kierowca musi zrobić przerwę trwającą co najmniej 45 minut. Przepisy dają jednak pewną elastyczność w realizacji tego wymogu:

• Przerwę można podzielić na dwie części: pierwszą trwającą minimum 15 minut, a drugą minimum 30 minut;
• Kolejność przerw jest kluczowa – druga część musi być wykorzystana najpóźniej po 4,5h nieprzerwanej jazdy;
• Podczas przerwy konieczne jest wybranie na tachografie symbolu łóżka (odpoczynku).

Warto podkreślić, że tachografy cyfrowe automatycznie rejestrują czas jazdy i okresy przerw, wspierając przedsiębiorców w przestrzeganiu przepisów dotyczących czasu pracy kierowców. Pamiętajmy również, że kierowca powinien rozpocząć przerwę najpóźniej po 6 godzinach pracy, jeśli nie odebrał jeszcze przerwy wynikającej z czasu jazdy.

Więcej jednak o przerwach w pracy kierowców przeczytasz w naszym materiale: Przerwy w czasie pracy i odpoczynek kierowcy - co musisz wiedzieć?

Znaczenie poprawnego wyboru symbolu

Właściwy dobór piktogramów na tachografie cyfrowym ma fundamentalne znaczenie zarówno z perspektywy prawnej, jak i praktycznej:

• Nieprzestrzeganie przepisów dotyczących godzin pracy może skutkować wysokimi grzywnami, a w skrajnych przypadkach nawet karą pozbawienia wolności
• W przypadku kolizji lub wykroczenia, kierowca powinien niezwłocznie sporządzić opis wydruku z tachografu, co może uchronić go przed karą
• Prawidłowe wpisy mają kluczowe znaczenie dla naliczania płacy minimalnej oraz określenia rodzaju przewozu (tranzyt, kabotaż)

Jeżeli podczas odpoczynku zaistnieje konieczność przestawienia pojazdu, kierowca musi udokumentować ten fakt. Najskuteczniejszym sposobem jest uzyskanie potwierdzenia od upoważnionej osoby lub samodzielne dokonanie opisu na wydruku z tachografu. Takie działanie może uchronić kierowcę przed niepotrzebnymi problemami podczas kontroli.

Wpisy manualne i opis wydruku z tachografu

Prawidłowe dokumentowanie aktywności kierowcy nie zawsze odbywa się automatycznie. W niektórych sytuacjach kierowca musi samodzielnie wprowadzić dane do tachografu, aby uniknąć konsekwencji prawnych. Czy kierowcy zawsze pamiętają o tej procedurze? Niestety, praktyka pokazuje, że wpisy manualne bywają zaniedbywane, co może prowadzić do poważnych konsekwencji finansowych.

Kiedy należy wykonać wpis ręczny w tachografie?

Wpis manualny to obowiązek kierowcy, który pojawia się każdorazowo po włożeniu karty do tachografu, gdy istnieje okres braku danych poprzedzający to zalogowanie. Dotyczy on szeregu aktywności zawodowych, takich jak okresy gotowości, inne prace, przerwy czy dzienne okresy odpoczynku.

Kierowca musi wykonać taki wpis w następujących przypadkach:

• gdy dotarł samochodem osobowym do miejsca, gdzie przejmuje pojazd ciężarowy;
• gdy opuścił pojazd zabierając ze sobą kartę (np. podczas przerwy na posiłek);
• gdy wykonywał inne prace poza pojazdem (np. dokumentacja, załadunek);
• gdy prowadził pojazd nieobjęty przepisami Rozporządzenia 561.

Należy pamiętać o kluczowej zasadzie - wpis można wprowadzić tylko jednokrotnie. Po zatwierdzeniu danych nie ma możliwości ich korekty, dlatego warto zachować szczególną uważność podczas tej operacji.

Opis wydruku w przypadku naruszeń

W sytuacji przekroczenia czasu jazdy lub skrócenia wymaganego odpoczynku, kierowca powinien wykonać wydruk z tachografu. Dokument ten jest szczególnie istotny podczas kontroli drogowej. Aby wydruk był uznany za prawidłowo opisany, musi zawierać:

• pełne dane identyfikacyjne kierowcy (imię, nazwisko oraz numer karty);
• własnoręczny podpis kierowcy;
• dokładny opis zaistniałej sytuacji;
• informację o miejscu i czasie zdarzenia;
• powołanie się na art. 12/561/2006 WE.

Opis wydruku powinien być sporządzony niezwłocznie - w pierwszym bezpiecznym miejscu, które umożliwia zatrzymanie pojazdu. Doświadczenie pokazuje, że właściwie uzasadniony dokument może uchronić kierowcę przed mandatem za naruszenie przepisów dotyczących czasu pracy.

Brak wpisu a konsekwencje prawne

Zaniedbanie obowiązku wykonania wpisu manualnego powoduje, że tachograf oznaczy ten okres znakami "??" jako nieudokumentowany okres aktywności. Konsekwencje takiego zaniedbania są jednoznaczne i dotkliwe:

• mandat wynoszący 100 zł za każdy dzień, w którym wystąpiło niepełne udokumentowanie aktywności;
• dla kierowcy kara w wysokości 50 zł za każdy brakujący wpis;
• naruszenie klasyfikowane jako bardzo poważne, co skutkuje zwiększoną częstotliwością kontroli.

Co więcej, brak pełnej dokumentacji aktywności kierowcy za wymagany okres 28 dni oznacza nie tylko karę dla samego kierowcy, ale również sankcję 500 zł dla zarządzającego transportem. Przepisy są jednoznaczne - każdy kierowca zawodowy ma obowiązek udokumentować pełne 24 godziny swojej aktywności, aby uniknąć konsekwencji podczas kontroli drogowej.

Warto więc poświęcić tych kilka dodatkowych minut na prawidłowe wykonanie wpisów manualnych, aby później nie narażać się na niepotrzebne wydatki i problemy administracyjne.

Symbole tachografu cyfrowego - Podsumowanie

Symbole na tachografie cyfrowym to podstawa bezpiecznej i zgodnej z prawem pracy kierowcy zawodowego. Znajomość czterech podstawowych piktogramów: kierownicy (czas jazdy), łóżka (odpoczynek), przekreślonego kwadratu (dyspozycyjność) oraz skrzyżowanych młotków (inna praca) jest prawnym obowiązkiem każdego profesjonalnego kierowcy.

Nieprzestrzeganie przepisów, takich jak pomijanie wymaganych przerw czy brak wpisów przy przekraczaniu granic, może skutkować dotkliwymi karami finansowymi. Należy mieć jednak na uwadze, że jednolity system piktogramów umożliwia kierowcom z różnych krajów bezproblemową obsługę tachografów w całej Unii Europejskiej, a służbom kontrolnym szybką interpretację zapisów.

Choć początkowo symbole te mogą wydawać się skomplikowane, tworzą logiczny system, którego opanowanie jest niezbędne dla każdego zawodowego kierowcy. W razie wątpliwości warto skonsultować się ze specjalistami, co pozwoli uniknąć błędów i optymalizować czas pracy zgodnie z przepisami. Jeżeli potrzebujesz wsparcia w tym zakresie, optymalizacji wynagrodzeń kierowców lub rozliczaniu czasu pracy kierowców, skontaktuj się z nami, a nasi specjaliści chętnie go udzielą!

Symbole na tachografie cyfrowym - Najczęściej zadawane pytania

Poniżej zebraliśmy najczęściej zadawane pytania, które otrzymuje w temacie oznaczeń tachografu cyfrowego, a także udzieliliśmy na nie odpowiedzi. Jeżeli brakuje wśród nich nurtującego Cię pytania, skontaktuj się z nami, a nasi specjaliści chętnie udzielą odpowiedzi!

Jakie są podstawowe oznaczenia tachografu cyfrowego?

Tachograf cyfrowy wykorzystuje cztery główne symbole: kierownicę (czas jazdy), łóżko (odpoczynek), przekreślony kwadrat (dyspozycyjność) i młotki (inna praca). Każdy z nich reprezentuje konkretny stan aktywności kierowcy.

Dlaczego symbole na tachografie są ważne?

Symbole na tachografie są kluczowe dla bezpieczeństwa drogowego i zgodności z przepisami. Umożliwiają one precyzyjne rejestrowanie czasu pracy kierowcy, ułatwiają komunikację międzynarodową i pomagają w kontrolach drogowych.

Co oznacza symbol przekreślonego kwadratu na tachografie?

Symbol przekreślonego kwadratu oznacza czas dyspozycyjności. Jest to okres, w którym kierowca nie pracuje aktywnie, ale jest gotowy do podjęcia pracy w razie potrzeby.

Kiedy wpis ręczny w tachografie jest wymagany od kierowcy?

Wpis ręczny jest wymagany po włożeniu karty do tachografu, gdy istnieje okres braku danych poprzedzający to zalogowanie. Dotyczy to sytuacji takich jak dojazd samochodem osobowym do miejsca przejęcia pojazdu czy wykonywanie innej pracy poza pojazdem.

Obsługa tachografów cyfrowych a przestrzeganie przepisów - Jakie są konsekwencje braku wpisu w tachografie?

Brak wpisu skutkuje oznaczeniem okresu jako nieudokumentowanego ("??") i może prowadzić do mandatu w wysokości 50-100 zł za każdy dzień niepełnego udokumentowania aktywności. Ponadto, może to skutkować częstszymi kontrolami i karami dla zarządzającego transportem.

Czy kody krajów na tachografie zmieniają się same po przekroczeniu granicy państwa?

Kody krajów na tachografach cyfrowych zmieniają się same, kiedy pojazd jest wyposażony w urządzenia tachografu cyfrowego nowszej generacji, które posiadają wbudowany GPS. W przypadku starszych tachografów, kody krajów na tachografie należy wprowadzać ręcznie.