Co zmienia Pakiet Mobilności? Zmiany przepisów w europejskim transporcie drogowym

Co to jest Pakiet Mobilności?

Pakiet Mobilności to potoczna nazwa używana do zmian, które dotknęły europejski transport drogowy i po raz pierwszy weszły w życie w 2020 roku. Co więcej, kolejne zmiany, które wprowadza Pakiet Mobilności, nadal są implementowane w prawodawstwie krajów członkowskich, a ostatni etap zaplanowany jest na lipiec 2026 roku.

Należy podkreślić, że władze w krajach Unii Europejskiej zobowiązały się do implementacji zmian ujętych w Pakiecie Mobilności, a podstawami prawnymi do ich wprowadzenia są:

• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1072/2009 z dnia 21 października 2009 roku dotyczącego wspólnych zasad dostępu do rynku międzynarodowego przewozów drogowych;
• Rozporządzenie (WE) nr 561/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 marca 2006 roku w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego;
• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1071/2009 z dnia 21 października 2009 roku ustanawiającego wspólne zasady dotyczące warunków wykonywania zawodu przewoźnika drogowego.

Jaki jest cel wprowadzenia Pakietu Mobilności?

Celem wdrożenia Pakietu Mobilności UE jest poprawa warunków pracy kierowców, zapewnienie uczciwej konkurencji oraz zrównoważenie wpływu transportu drogowego na środowisko.

Kogo obowiązują zapisy pakietu mobilności?

Od 2022 roku przepisy pakietu mobilności obowiązują każdego przewoźnika i zawodowego kierowcę realizujących międzynarodowe przewozy drogowe. Ponadto, za kryterium uznając rozmiar i masę pojazdu, pod zmiany w pakiecie mobilności podlegają pojazdy ciężarowe o masie powyżej 2,5 tony w posiadaniu przedsiębiorstw z licencją wspólnotową i zezwoleniem na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego.

Pakiet Mobilności, a AETR

W tym miejscu należy jednak zaznaczyć, że przepisy pakietu mobilności UE mają zastosowanie jedynie w przypadku przewozów międzynarodowych w krajach Unii Europejskiej. Jeżeli zawodowi kierowcy wykonują przewozy międzynarodowe w ramach konwencji AETR, czyli poza terytorium Unii Europejskiej, poza Europejskim Obszarem Gospodarczym czy też terytorium krajów będących stronami umowy, nie muszą stosować się do przepisów pakietu mobilności.

Co wprowadził Pakiet Mobilności w 2020 roku?

Pierwsze zmiany wynikające z Pakietu Mobilności weszły w życie w 20 sierpnia 2020 roku i dotyczyły kilku obszarów związanych z pracą kierowców wykonujących przewozy.

Pakiet Mobilności w 2020 roku - Organizacja czasu pracy kierowców: powrót

Zgodnie z Pakietem Mobilności w 2020 roku, przedsiębiorcy musieli zorganizować pracę kierowców w ten sposób, aby mieli oni możliwość powrotu do miejsca zamieszkania, lub siedziby przewoźnika przynajmniej raz na 4 tygodnie, aby odbyć tam odpoczynek.

Pakiet Mobilności 2020 - Dwa skrócone odpoczynki

Ponadto, kierowcy uzyskali możliwość skorzystania z dwóch skróconych odpoczynków

tygodniowych, jeżeli rekompensata:

1. jest zgodna z równoważnym czasem odpoczynku, a ten zostanie wykorzystany jednorazowo przed końcem trzeciego tygodnia pracy;
2. poprzedza odpoczynek tygodniowy regularny, który trwa 45 godzin;
3. może zostać połączona z trwającym minimum 9 godzin skróconym czasem odpoczynku.

Pakiet Mobilności 2020 - Wydłużony czas jazdy

Kolejną zmianą Pakietu Mobilności 2020 była możliwość wydłużenia czasu pracy kierowców:

• o 1 godzinę w sytuacjach wyjątkowych, które nie zagrażały bezpieczeństwu ruchu drogowego;
• o 2 godziny, jeżeli kierowca dotrze w tym czasie do miejsca zamieszkania lub siedziby przewoźnika, a także wydłużenie czasu poprzedzone zostało 30-minutową przerwą, efektem wydłużenia czasu pracy nie będzie zagrożenie ruchu drogowego oraz wystąpiły wyjątkowe okoliczności.

Pakiet Mobilności 2022

Zmiany w pakiecie mobilności 2022 dotyczyły organizacji przedsiębiorstwa transportowego.

Pakiet Mobilności 2022 - Minimalne wynagrodzenie kierowców

Pakiet Mobilności 2022 wprowadził zmiany dotyczące płatności dla kierowców za przewozy kabotażowe oraz cross-trade.

Regulacje z 2022 roku stanowią, że polskie firmy transportowe muszą zapewnić swoim kierowcom międzynarodowym wynagrodzenie co najmniej w wysokości minimalnego wynagrodzenia pracowników transportu w kraju, w którym odbywa się przewóz międzynarodowy, za czas, który polscy kierowcy pracują na terytorium danego państwa.

Do wynagrodzenia kierowców nie mogą być wliczane diety i ryczałty, a jeżeli przepisy w danym kraju stanowią o dodatkach do wynagradzania kierowców, wówczas polskie firmy transportowe muszą je uwzględnić.

Powyższe regulacje nie dotyczą jednak przewozów tranzytowych oraz bilateralnych.

Pakiet Mobilności 2022 - Przewozy kabotażowe

Pakiet Mobilności 2022 stanowi również, że kierowcy wykonujący przewozy kabotażowe muszą przynajmniej 1 raz w ciągu 8 tygodniu wrócić do bazy. Ta jednak musi znajdować się w kraju siedziby firmy transportowej.

Ponadto, liczba przejazdów, które można przeprowadzić z użyciem 1 pojazdu, została ograniczona do 3 w przeciągu 7 dni na terenie jednego państwa członkowskiego.

Pakiet Mobilności 2022 - Zgłoszenia kierowców w IMI

Przepisy regulujące transport drogowy wprowadzone w 2022 roku zobowiązały przedsiębiorców do zgłaszania kierowców wykonujących przewozy kabotażowe i przewozy cross trade do Systemu Wymiany Informacji na Rynku Wewnętrznym (IMI). Z kolei zgłoszony kierowca, który wykonuje swoją pracę na terenie kraju Unii Europejskiej, ma obowiązek posiadania przy sobie kopii takiego zgłoszenia wraz z kodem QR.

Pakiet Mobilności 2022 - Tachografy

W 2022 zmianie uległy także przepisy dotyczące tachografów. Od tego czasu muszą one uwzględniać symbol kraju, którego granicę przekroczył kierowca, a kierowca międzynarodowy ma obowiązek dokonać takiego wpisu na najbliższym postoju.

Pakiet Mobilności 2023

Kolejne zmiany dotyczące pakietu mobilności nastąpiły w 2023 roku i dotyczyły m.in. baz eksploatacyjnych, oświadczeń, nowych tachografów czy kolejnych zmian dot. wynagradzania kierowców.

Pakiet Mobilności 2023 - Baza eksploatacyjna

Nowe przepisy dotyczące baz eksploatacyjnych wprowadziły wymóg umieszczenia baz eksploatacyjnych na terenie Polski, a także wyposażenia ich w co najmniej jedno miejsce postojowe, miejsce rozładunku i załadunku oraz miejsce konserwacji i naprawy pojazdów.

Ponadto, w przypadku posiadania kilku baz eksploatacyjnych, suma miejsc postojowych musi być równa co najmniej 1/3 liczby pojazdów we flocie.

Pakiet Mobilności 2023 - Oświadczenia

Od 2023 obowiązuje także nowy obowiązek dotyczące polskich przewoźników, który obliguje ich do składania corocznych oświadczeń dotyczących kierowców. Przedsiębiorcy mają na to czas do 31 marca, a same oświadczenia dotyczą:

• liczby osób zatrudnionych na 31 grudnia roku poprzedzającego obowiązek złożenia oświadczenia;
• średniej arytmetycznej liczby zatrudnionych kierowców, niezależnie od podstawy i wolumenu zatrudnienia.

Pakiet Mobilności 2023 - Zmiana tachografów

Od sierpnia 2023 roku obowiązkowe jest montowanie inteligentnych tachografów drugiej generacji we wszystkich nowo rejestrowanych pojazdach. Ponadto, w kolejnych miesiącach zakres tego działania zostanie rozszerzony, co opisujemy w dalszej części artykułu.

Pakiet Mobilności 2023 - Zasady dotyczące delegowania kierowców

Zgodnie z przepisami pakietu mobilności UE z 2023 roku, zaktualizowana zasadę dotyczącą delegowania kierowców. Zgodnie z tym uaktualnieniem "kierowca wykonujący zadania służbowe w ramach międzynarodowych przewozów drogowych nie jest w podróży służbowej" w rozumieniu przepisów Kodeksu Pracy. W związku z tym nie ma podstawy prawnej do wypłacenia mu diet oraz ryczałtów noclegowych.

Pakiet Mobilności 2024

Regulacje Pakietu Mobilności 2024 - Inteligentne tachografy nowej generacji

Zmiany dotyczące Pakietu Mobilności w 2024 roku dotyczą m.in. tachografów. Przedsiębiorcy mają czas do 31 grudnia 2024, aby wymienić wyposażenie swoich pojazdów - czyli tachografy analogowe i cyfrowe instalowane przed 2019 rokiem - na inteligentne tachografy drugiej generacji (SMT2). Te, dzięki technologii satelitarnej, będą rejestrować takie dane jak miejsce załadunku, miejsce rozładunku czy też miejsce przekroczenia granicy, co ułatwi bieżące monitorowanie czasu pracy kierowców.

Regulacje Pakietu Mobilności 2024 - Dłuższy okres kontroli

Kolejną zmianą, którą wprowadzają przepisy pakietu mobilności 2024, jest wydłużenie okresu kontrolowanego dotyczącego czasu pracy kierowców. Zgodnie z nowymi przepisami organy upoważnione będą mogły kontrolować poprzednie 56 dni pracy kierowców pod kątem przestrzegania przepisów czasu pracy i odpoczynków. Natomiast wcześniej czas ten wynosił 28 dni.

Regulacje Pakietu Mobilności 2024 - Wymogi licencji transportowej

Od maja 2024 roku poszerzono także wymogi dotyczące licencji transportowej. Od tego czasu muszą ją posiadać także firmy transportowe, które dysponują pojazdami o DMC powyżej 2,5 tony.

Regulacje Pakietu Mobilności 2024 - Zmiany dla kierowców

Zgodnie z Pakietem Mobilności 2024, kierowcy wykonujący przewozy, muszą mieć możliwość powrotu do miejsca zamieszkania lub siedziby przewoźnika przynajmniej raz na 4 tygodnie.

Regulacje Pakietu Mobilności 2024 - Zmiany podstawy składek ZUS

Zgodnie z regulacjami Pakietu Mobilności 2024, zmiany dotknęły podstawy składek i opodatkowania wynagrodzenia kierowców. Jeżeli przychód kierowcy jest niższy niż 7824 PLN - prognozowane wynagrodzenie w 2024 roku - wówczas podstawą wymiaru składek jest ww. kwota. Jeżeli natomiast przychód jest wyższy, płatnik nie porównuje przychodu do prognozowanego wynagrodzenia.

Jakie kary wprowadza Pakiet Mobilności UE?

Pakiet Mobilności UE wraz z kolejnymi etapami wdrażania zmian wprowadza także kary dotyczące nowych przepisów. Dla przykładu:

• 1 000 PLN to wysokość kary za brak wpisu w tachografie dotyczącego wjazdu do nowego kraju Unii Europejskiej;
• 1 000 PLN to także kara za przejazd bez tachografu;
• 50 PLN to kara za odpoczynek tygodniowy w kabinie pojazdu, płaci ją zarówno kierowca, jak i przewoźnicy drogowi;
• 150 PLN dla kierowcy oraz 50 PLN dla zarządzającego transportem za brak organizacji dokumentacji związanej z powrotem kierowcy.

Pakiet Mobilności, a kary dla przewoźników

Przewoźnicy drogowi powinni przykładać szczególną uwagę, aby właściwie korzystać z pakietu mobilności i stosować się do wprowadzanych przez niego zasad. W przeciwnym razie muszą liczyć się z poważnymi karami wynoszącymi:

• 3 000 PLN w przypadku braku dokumentacji dot. przewozu międzynarodowego, np. przy brakującym liście przewozowym czy braku zgłoszenia delegowania;
• 12 000 PLN za wykonywanie przewozu bez licencji lub zezwolenia;
• 8 000 PLN za uzależnienie wynagrodzenia kierowcy od szybkości dostawy, ilości przewiezionego ładunku lub liczby przejechanych kilometrów.

Pakiet Mobilności 2025 - Jakie zmiany wprowadza Pakiet Mobilności w 2025 roku?W 2025 roku należy spodziewać się kolejnych zmian wynikających z pakietu mobilności.

W dalszej części wprowadzane będą zmiany dotyczące tachografów inteligentnych.

Ponadto, od stycznia zniknie nakaz powrotu samochodów ciężarowych do siedziby przewoźnika co 8 tygodni.

Co więcej, zagraniczni przewoźnicy drogowi będą mieli obowiązek rejestracji przewozów wszystkich swoich towarów w systemie SENT. Od 1 lipca 2024 obowiązek dotyczył jedynie przewozów towarów wrażliwych. Co więcej, obowiązkowe będzie także przekazywanie danych z GPS pojazdów.

W przypadku braku rejestracji w SENT przewoźnik musi liczyć się z karą wynoszącą 12 000 PLN, za brak przekazania danych kara wyniesie 10 000 PLN, a w przypadku niestawienia się na kontrolę będzie to 20 000 PLN.

Chcesz mieć pewność, że przestrzegasz przepisów pakietu mobilności? Zweryfikuj to ze specjalistą!

Nieznajomość przepisów branży transportu drogowego, szczególnie w wydaniu międzynarodowym, nie zwalnia z obowiązku ich przestrzegania. Co więcej, zaniedbania w tym zakresie mogą skutkować poważnymi karami, dlatego też warto zadbać, aby wszystkie wymogi były spełnione. Jeżeli potrzebujesz wsparcia specjalistów w tym zakresie, skontaktuj się z nami, a chętnie go udzielimy!