Zasady korzystania z opcji OUT w tachografie

Co to jest tryb OUT?

Zanim przejdziemy do szczegółów dotyczących tego, jak używać tryb OUT w tachografie cyfrowym, przybliżmy definicję tego pojęcia.

Czym jest tryb OUT? Definicji funkcji OUT w tachografie cyfrowym

Tryb OUT (poza zakresem) to specjalna funkcja w tachografie, która umożliwia wyłączenie określonych przejazdów spod przepisów Rozporządzenia 561/2006. Oznacza to, że kierowca zostaje oficjalnie zwolniony z obowiązku stosowania standardowych przepisów dotyczących rejestrowania czasu pracy. Warto jednak podkreślić, że mimo wyłączenia obowiązku rejestracji, przy zastosowaniu trybu OUT nadal zobowiązuje do śledzenia czasu pracy kierowcy i przestrzegania przepisów z nim związanych.

Funkcja OUT dotyczy głównie przejazdów serwisowych lub technicznych i może być stosowana podczas konserwacji pojazdu. Jest również wykorzystywana w firmach realizujących nietypowe przewozy, takich jak przedsiębiorstwa zajmujące się wywozem odpadów komunalnych.

Jazda w trybie OUT a podstawy prawne

Funkcja OUT w tachografie jest ściśle regulowana przez europejskie przepisy transportowe, które dokładnie określają kiedy i jak kierowca może z niej korzystać. Przyjrzyjmy się podstawom prawnym tej funkcji oraz warunkom jej stosowania.

Rozporządzenie 561/2006 i 165/2014

Najważniejszymi aktami prawnymi regulującymi funkcjonowanie trybu OUT są:

• Rozporządzenie (WE) nr 561/2006 z dnia 15 marca 2006 r., które harmonizuje przepisy socjalne w transporcie drogowym
• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 165/2014 z dnia 4 lutego 2014 r. dotyczące tachografów stosowanych w transporcie drogowym

Pierwszy z tych dokumentów określa zasady dotyczące czasu prowadzenia pojazdu, przerw oraz odpoczynku kierowców. Z kolei drugi precyzuje wymogi techniczne i organizacyjne związane z tachografami oraz zasadami ich prawidłowego użytkowania. Razem tworzą one kompleksowe ramy prawne wyznaczające, które pojazdy muszą być wyposażone w tachografy i kiedy uruchomienie trybu out przez kierowców wykonujących przewóz jest dopuszczalne.

Kiedy i jak można legalnie korzystać z trybu OUT?

Tryb OUT w tachografie pozwala na legalne wyłączenie określonych rodzajów przejazdów spod standardowych przepisów regulujących czas pracy kierowcy. Pamiętajmy jednak, że funkcja ta nie daje pełnej swobody - jej stosowanie podlega ścisłym ograniczeniom, a naruszenie zasad może skutkować poważnymi konsekwencjami finansowymi i prawnymi. Kiedy więc dokładnie kierowca może używać trybu OUT?

Użycie trybu OUT: Przejazdy serwisowe i techniczne

Funkcja OUT znajduje zastosowanie przede wszystkim podczas typowo serwisowych lub technicznych przejazdów. Chodzi tutaj o sytuacje, gdy pojazd wymaga konserwacji, naprawy lub musi przejść testy drogowe po naprawie.

Warto podkreślić, że nie każdy przejazd do serwisu umożliwia uruchomienie trybu OUT. Taka sytuacja ma miejsce w przypadku kierowców wykonujących przewóz zarobkowy rzeczy lub osób (czyli z załadunkiem). W takiej sytuacji nie mogą oni włączyć funkcji OUT. Podobnie niedozwolona jest jazda "na pusto" z aktywnym trybem OUT.

Użycie trybu OUT: Transport odpadów komunalnych i płodów rolnych

Tryb OUT dotyczy również przedsiębiorstw realizujących nietypowe przewozy. W praktyce kierowca może wybrać tryb OUT podczas transportu odpadów komunalnych pochodzących z gospodarstw domowych. Jednak przy odbiorze odpadów z przedsiębiorstw (np. opakowań po zakupionych towarach czy odpadów biurowych) konieczne jest standardowe korzystanie z tachografu cyfrowego i rejestrowanie aktywności kierowcy.

Funkcja OUT ma także zastosowanie przy przewożeniu płodów rolnych w obrębie gospodarstwa. Jest to ważne udogodnienie dla firm działających w sektorze rolniczym.

Użycie trybu OUT: Jazda samym ciągnikiem siodłowym

Z trybu OUT można skorzystać podczas przejazdu pojazdem nieprzystosowanym do przewozu rzeczy, na przykład jadąc samym ciągnikiem siodłowym bez naczepy. Należy jednak pamiętać, że uruchomienie trybu out nadal wlicza się do czasu pracy kierowcy.

Oznacza to, że pomimo zwolnienia z obowiązku rejestrowanie aktywności kierowcy w tachografie cyfrowym, kierowca nadal podlega przepisom dotyczącym odpowiedniego odpoczynku i ograniczenia czasu pracy.

Użycie trybu OUT: Przejazdy po drogach niepublicznych

Kierowcy mogą również stosować tryb OUT podczas jazdy po terenach niepublicznych, takich jak:

• tereny budowy;
• obszary wewnętrzne przedsiębiorstw;
• bazy firm;
• zamknięte odcinki dróg.

Kluczowe jest jednak zrozumienie, że jeśli część trasy przebiega przez drogi publiczne, a jedynie fragment po terenie niepublicznym, nie jest dopuszczalne automatycznie zastosowanie trybu OUT po przekroczeniu bramy firmy. W przypadkach takiej jazdy nadal występuje obowiązek rejestrowania tachografem.

Dokumentacja i obowiązki kierowcy

Prawidłowe dokumentowanie jazdy w trybie OUT to jeden z najważniejszych obowiązków kierowcy zawodowego. Odpowiednie przygotowanie dokumentacji pozwala uniknąć wysokich kar podczas kontroli drogowej, dlatego tak istotne jest zrozumienie wszystkich procedur technicznych i wymogów formalnych związanych z tą funkcją.

Włączenie i wyłączenie trybu OUT w tachografie cyfrowym

Włączenie i wyłączenie trybu OUT w tachografie cyfrowym to procedura, którą każdy profesjonalny kierowca powinien znać i umieć prawidłowo wykonać.

Należy mieć na uwadze, że każde użycie trybu OUT musi być odpowiednio udokumentowane poprzez wykonanie wydruków z tachografu na początku i na końcu okresu pracy w tym trybie. Na odwrocie wydruków koniecznie umieść swoje dane osobowe, numer karty kierowcy, numer prawa jazdy, własnoręczny podpis oraz szczegółowy opis powodu korzystania z funkcji OUT.

Prawidłowa dokumentacja jest kluczowa podczas kontroli drogowej i pozwala uniknąć kar finansowych sięgających nawet 2000 zł.

Dokumenty wymagane podczas kontroli ITD

W przypadku kontroli drogowej, inspektorzy ITD zazwyczaj żądają:

• Wydruków z tachografu, na których uwzględnione jest opisanie trybu OUT;
• Dokumentów potwierdzających cel przejazdu (np. faktury za naprawy, zlecenia serwisowe, potwierdzenia przeglądów);
• Standardowych dokumentów przewozowych wymaganych podczas transportu drogowego;
• Wyciągu z ewidencji czasu pracy potwierdzającego prawidłowe rozliczenie.

Brak tych dokumentów może skutkować uznaniem przejazdu za wykonywanie zarobkowego przewozu bez odpowiedniego rejestrowania czasu pracy, co wiąże się z nałożeniem wysokiej kary pieniężnej.

W tym miejscu zachęcamy także do zapoznania się z naszym artykułem: Niezbędne dokumenty transportowe, które kierowca powinien posiadać

Ewidencja czasu pracy kierowców w trybie OUT

Chociaż stosowanie trybu OUT umożliwia zwolnienie z obowiązku rejestrowanie aktywności kierowcy w tachografie, jazda w trybie OUT nadal jest traktowana jako czas pracy kierowcy. W praktyce oznacza to kilka istotnych konsekwencji:

• Każda aktywność w trybie OUT musi zostać uwzględniona w ewidencji czasu pracy kierowcy;
• Jazda w tym trybie jest klasyfikowana jako "inna praca", a nie jako standardowy czas jazdy kierowcy;
• Pracodawca ma bezwzględny obowiązek ewidencjonowania tego czasu dla celów rozliczeniowych;
• Mimo braku formalnego obowiązku, zaleca się używanie karty kierowcy podczas jazdy w trybie OUT.

Co szczególnie istotne, w przypadku ewentualnego wypadku drogowego przy włączonej funkcji OUT w tachografie, ubezpieczyciel ma prawo żądać potwierdzenia, że przejazd w tym trybie był uzasadniony. Brak takiego potwierdzenia może prowadzić do problemów z uzyskaniem odszkodowania.

Konsekwencje błędów i zmiany w przepisach

Nieprawidłowe korzystanie z funkcji OUT w tachografie to nie tylko ryzyko mandatu podczas kontroli drogowej dla kierowcy. Konsekwencje mogą dotknąć także pracodawcę, a ich wymiar może być nie tylko finansowy.

Jazda na OUT - kary i odpowiedzialność cywilna

Nieuzasadnione korzystanie z funkcji OUT w tachografie może prowadzić do surowych kar finansowych - nawet do 5000 zł za nielegalną ingerencję w dane tachografu. Co więcej, niepoprawne stosowanie karty kierowcy grozi mandatem w wysokości 2000 zł. Szczególnie dotkliwe są kary za podłączenie niedozwolonych urządzeń zakłócających pracę tachografu. Te mogą wynieść nawet 10 000 zł.

Od 1 stycznia 2022 roku przepisy stały się jeszcze bardziej rygorystyczne. Kierowcy, którzy manipulują przy tachografie, mogą mieć zatrzymane prawo jazdy na okres trzech miesięcy. Dotyczy to takich naruszeń jak: brak rejestracji wskazań tachografu, używanie cudzej karty kierowcy lub wykresówki, korzystanie z niedozwolonych urządzeń czy jazda z odłączonym tachografem.

Warto również podkreślić, że niewłaściwe korzystanie z funkcji OUT w tachografie może mieć konsekwencje także w sferze ubezpieczeniowej. W przypadku wypadku przy włączonej funkcji OUT ubezpieczyciel może odmówić wypłaty odszkodowania, jeśli stwierdzi brak uzasadnienia dla jazdy w tym trybie.

Nowe tachografy cyfrowe i Pakiet Mobilności

Pakiet Mobilności wprowadził istotne zmiany w wymaganiach dotyczących tachografów. Do 20 sierpnia 2025 roku wszystkie inteligentne tachografy pierwszej generacji będą musiały zostać wymienione na urządzenia drugiej generacji (G2V2) w pojazdach wykonujących przewozy międzynarodowe na terenie UE.

Kolejna ważna data to 1 lipca 2026 roku - od tego dnia pojazdy o DMC od 2,5 tony, używane w przewozach międzynarodowych, muszą być wyposażone w inteligentne tachografy drugiej generacji.

Rekomendacje dla przewoźników

Jak uniknąć problemów związanych z niewłaściwym korzystaniem z funkcji OUT? Eksperci branży transportowej zalecają stosowanie tej funkcji wyłącznie w ściśle określonych przypadkach przewidzianych przez przepisy prawa. Przede wszystkim należy pamiętać, że podróż w trybie OUT nigdy nie powinna służyć jako sposób na rozwiązanie problemu braku czasu jazdy w danym dniu.

Każdy przejazd w trybie OUT powinien być starannie udokumentowany. Zaleca się wykonanie wydruku z tachografu oraz szczegółowe opisanie powodu korzystania z funkcji OUT, co pozwala uniknąć dodatkowych wyjaśnień podczas kontroli drogowej.

Warto podkreślić, że przy odpowiednim udokumentowaniu przejazdu wyłączonego spod stosowania Rozporządzenia 561/2006 i przestrzeganiu właściwych zasad, przewoźnik minimalizuje ryzyko nałożenia wysokich kar administracyjnych oraz problemów podczas postępowań odszkodowawczych, co w dłuższej perspektywie przekłada się na stabilność finansową firmy.

Jak używać trybu OUT w tachografie? - Podsumowanie

Tryb OUT w tachografie to funkcja umożliwiająca wyłączenie określonych przejazdów spod przepisów Rozporządzenia 561/2006, jednak nieprawidłowe jej wykorzystanie grozi karami do 5000 PLN. Przepisy zawarte w Rozporządzeniach 561/2006 i 165/2014 ściśle regulują jej stosowanie.

Kierowca może legalnie używać trybu OUT podczas: przewozu odpadów komunalnych z gospodarstw domowych, transportu płodów rolnych w gospodarstwie, przejazdów serwisowych, jazdy samym ciągnikiem siodłowym, przejazdów po terenach niepublicznych oraz przy przewozie osób na liniach regularnych do 50 km.

Należy mieć jednak na uwadze, że kluczowym obowiązkiem jest właściwe dokumentowanie używania funkcji OUT - wykonanie wydruków na początku pracy i na koniec trybu OUT. Opisanie trybu OUT powinno zawierać dane kierowcy i powód korzystania z funkcji. Ponadto, podczas kontroli niezbędne są również dokumenty potwierdzające cel przejazdu oraz wyciąg z ewidencji czasu pracy.

Mimo zwolnienia z rejestracji w tachografie, jazda w trybie OUT nadal wlicza się do czasu pracy kierowcy, a naruszenia przepisów mogą skutkować wysokimi karami finansowymi, zatrzymaniem prawa jazdy na trzy miesiące lub problemami z odszkodowaniem w razie wypadku.

Jeżeli potrzebujesz wsparcia w rozliczaniu czasu pracy kierowców czy też optymalizacjach wynagrodzeń kierowców wykonujących przewóz w Polsce, jak i za granicą, chętnie go udzielimy! Skontaktuj się z nami, wskaż, co stanowi wyzwanie, a nasi specjaliści zajmą się resztą!

Jak stosować tryb OUT w tachografie cyfrowym? - Najczęściej zadawane pytania

Poniżej zebraliśmy najczęściej zadawane pytanie dotyczące tego, jak stosować tryb OUT w tachografie. Udzieliliśmy na nie także odpowiedzi. Jeżeli jednak nie znajdujesz tu pytania, które Cię nurtuje, zachęcamy do kontaktu z nami i zadania je naszym specjalistom, którzy chętnie udzielą wsparcia!

Kiedy można legalnie korzystać z trybu OUT w tachografie?

Tryb OUT można legalnie stosować podczas przejazdów serwisowych, technicznych, przy transporcie odpadów komunalnych, przewozie płodów rolnych w gospodarstwie, jeździe samym ciągnikiem siodłowym bez naczepy oraz na drogach niepublicznych.

Czy jazda w trybie OUT przerywa obowiązkową przerwę kierowcy?

Nie, jazda w trybie OUT nie przerywa obowiązkowej przerwy. Tryb OUT oznacza jazdę w formule "innej pracy", ale kierowca nadal podlega przepisom dotyczącym czasu pracy i odpoczynku.

Jakie dokumenty należy przygotować na kontrolę drogową przy jeździe w trybie OUT?

Na kontrolę drogową należy przygotować wydruki z tachografu z opisem powodu korzystania z trybu OUT, dokumenty potwierdzające cel jazdy (np. faktury, zlecenia napraw), standardowe dokumenty przewozowe oraz wyciąg z ewidencji czasu pracy.

Jakie są konsekwencje nieprawidłowego korzystania z trybu OUT?

Nieprawidłowe korzystanie z trybu OUT może skutkować karami finansowymi do 5000 zł, zatrzymaniem prawa jazdy na 3 miesiące, a w przypadku wypadku - problemami z uzyskaniem odszkodowania od ubezpieczyciela.

Czy można jechać samym ciągnikiem siodłowym w trybie OUT?

Tak, można jechać samym ciągnikiem siodłowym (bez naczepy) w trybie OUT, ale tylko po drogach niepublicznych. Na drogach publicznych umieszczenie swojej karty kierowcy w tachografie jest obowiązkowe i nie wolno prowadzić pojazdu z włączoną funkcją OUT.

Kiedy jazda bez karty kierowcy jest nielegalna?

Jazda bez karty kierowcy jest nielegalna we wszystkich przypadkach wykonywania przewozów drogowych objętych obowiązkiem rejestracji czasu pracy, czyli podczas standardowych przewozów komercyjnych i transportu zarobkowego. Niepoprawne stosowanie karty kierowcy grozi mandatem w wysokości 2000 zł, a od 1 stycznia 2022 roku może skutkować zatrzymaniem prawa jazdy na okres trzech miesięcy. Dotyczy to również sytuacji, gdy kierowca korzysta z cudzej karty, używa wykresówki innego kierowcy lub celowo manipuluje przy tachografie, aby uniknąć rejestracji.