Co to jest giełda transportowa? Podstawy i zasady działania

Giełda transportowa - definicja i podstawy funkcjonowania

Branża transportowa wymaga efektywnych narzędzi do łączenia przewoźników z klientami potrzebującymi usług logistycznych. Właśnie taką rolę pełnią giełdy transportowe - cyfrowe platformy służące jako miejsce wymiany informacji i usług między przewoźnikami, firmami spedycyjnymi oraz klientami indywidualnymi.

Definicja giełdy transportowej określa ją jako interaktywny rynek online, na którym dostawcy logistyczni mogą zgłaszać dostępność wolnej przestrzeni ładunkowej, a przedsiębiorstwa umieszczać informacje o dostępnych ładunkach. Warto zaznaczyć, że współczesne giełdy transportowe działają online w czasie rzeczywistym.

Ponadto, giełdy transportowe oferują użytkownikom takie możliwości jak:

1. Wyszukiwanie i zamieszczanie ofert ładunków lub pojazdów;
2. Kontaktowanie się z kontrahentami;
3. Zawieranie transakcji na usługi transportowe.

Warto również dodać, że na giełdach transportowych istnieją systemy transakcji, które często przypomina licytacje przetargowe - przewoźnicy proponują ceny za przewóz konkretnego ładunku, a zleceniodawca wybiera najkorzystniejszą dla siebie ofertę.

Historia i rozwój giełd transportowych

Pierwsza elektroniczna giełda transportowa powstała w 1985 roku we Francji, oparta na systemie Minitel. Platforma, znana jako Teleroute, zmieniła sposób funkcjonowania branży transportowej, umożliwiając wymianę informacji o ładunkach oraz wolnych przestrzeniach ładunkowych w czasie rzeczywistym.

Główne cele i zalety giełd transportowych

Podstawowym celem platform transportowych jest optymalizacja procesów logistycznych, co zapewnia ich użytkownikom wiele zalet. W efekcie, działanie giełdy transportowej zapewnia takie korzyści, jak:

• Minimalizację pustych przewozów, czyli przejazdów realizowanych bez ładunku;
• Umożliwienie optymalnego wykorzystania przestrzeni ładunkowej;
• Pozyskiwanie dodatkowych zleceń transportowych;
• Dopasowanie ofert popytu i podaży w czasie rzeczywistym.

Warto dodać, że użytkownicy giełdy transportowej to również firmy produkcyjne, dla których korzyścią z korzystania z tego typu platform jest np. możliwość znalezienie ofert transportowych od przewoźników posiadających flotę z odpowiednim nadwoziem dla swojego towaru, np. dla ładunków drobnicowych.

Modele biznesowe i dostępność platform

Korzystanie z giełd transportowych może wymagać opłacenia abonamentu lub wiązać się z prowizją pobieraną od wartości zlecenia pozyskanego za pośrednictwem serwisu. Niektóre giełdy wymagają zainstalowania specjalnego oprogramowania, podczas gdy inne są dostępne za pośrednictwem przeglądarki internetowej lub aplikacji mobilnej.

Na polskim rynku funkcjonuje wiele giełd transportowych o różnym zasięgu i specjalizacji. Część z nich obejmuje swoim działaniem teren jednego kraju, inne działają międzynarodowo. Najpopularniejsze giełdy transportowe obecne na polskim rynku to: giełda Timocom , platforma Trans.eu, Clicktrans, Teleroute, Cargo.pl, Wtransnet oraz 123cargo.

Klasyfikacja giełd transportowych

Giełdy transportowe dla spedytorów charakteryzują się znaczną różnorodnością platform, które można klasyfikować według kilku kluczowych kryteriów. Zrozumienie tych podziałów pozwala firmom transportowym na świadomy wybór narzędzi najlepiej dopasowanych do specyfiki ich działalności.

Zasięg geograficzny: platformy lokalne i międzynarodowe

Podstawowym kryterium podziału jest zasięg geograficzny działania platformy. Giełdy krajowe koncentrują się na obsłudze transportu w ramach jednego państwa, podczas gdy platformy międzynarodowe obejmują swoim zasięgiem dziesiątki krajów.

Wśród wiodących giełd międzynarodowych znajdują się platforma Trans.eu, która działa w 24 krajach, czy też giełda Timocom obsługująca aż 46 rynków europejskich. Teleroute natomiast działa w 29 państwach. Te liczby pokazują skalę oddziaływania największych platform na europejskim rynku transportowym.

Giełdy lokalne często lepiej odpowiadają na specyficzne potrzeby regionalnych rynków, oferując bardziej szczegółową znajomość lokalnych przepisów i zwyczajów handlowych.

Rodzaje transportu: droga, morze i powietrze

Tradycyjnie giełdy transportowe skupiały się wyłącznie na transporcie drogowym. Natomiast rozwój giełdy transportowej jako powszechnej platformy, a także rozwój branży logistycznej doprowadził do powstania serwisów obsługujących transport multimodalny.

Przykładem takiej ewolucji jest Cargo.PL, która rozszerzyła swoją ofertę o kategorie transportu morskiego i lotniczego. Platforma umożliwia wystawianie ofert nawet z trzymiesięcznym wyprzedzeniem, co znacznie ułatwia długoterminowe planowanie operacji logistycznych. System pozwala na precyzyjne wyszukiwanie ofert według konkretnych portów morskich czy lotnisk.

Platformy specjalistyczne

Współczesne giełdy transportowe umożliwiają również znalezienie przewozów specjalistycznych. Część platform koncentruje się na obsłudze konkretnych rodzajów ładunków wymagających specjalistycznego podejścia.

Do najczęściej spotykanych specjalizacji należą:

• Transport towarów niebezpiecznych (ADR);
• Przewozy w kontrolowanej temperaturze (transport chłodniczy);
• Ładunki ponadgabarytowe wymagające specjalnego sprzętu.

Wśród najpopularniejszych kategorii zleceń znajdują się również przewozy do 3,5 tony, transport paletowy, przewóz maszyn przemysłowych oraz transport pojazdów.

Model finansowania: darmowe czy płatne platformy?

Wybór między darmową a płatną giełdą transportową to kluczowa decyzja biznesowa, która wpływa na dostępne funkcjonalności i poziom bezpieczeństwa współpracy.

Platformy płatne działają zazwyczaj w modelu subskrypcyjnym, gdzie koszt zależy od liczby użytkowników w firmie. Oferują zaawansowane narzędzia, takie jak monitoring pojazdów w czasie rzeczywistym czy kalkulatory kosztów transportu. Oprócz tego zapewniają również szczegółową weryfikację kontrahentów oraz dostęp do większej bazy ładunków i dodatkowych funkcji, jak faktoring czy zaawansowany monitoring.

Darmowe giełdy transportowe umożliwiają bezpłatną rejestrację i przeglądanie ofert, choć często pobierają opłaty za publikację ogłoszeń. Charakteryzują się jednak uproszczoną weryfikacją użytkowników, co może oznaczać większe ryzyko współpracy z nierzetelnymi kontrahentami.

Przed podjęciem ostatecznej decyzji warto skorzystać z okresów próbnych oferowanych przez większość platform, które trwają od kilku dni do nawet 4 tygodni. Pozwala to na praktyczne przetestowanie funkcjonalności i ocenę dopasowania do potrzeb firmy.

Kto korzysta z giełd transportowych?

Giełdy transportowe przyciągają szerokie spektrum uczestników rynku logistycznego - od jednoosobowych firm przewozowych po międzynarodowe koncerny spedycyjne.

Przewoźnicy to podstawowa grupa użytkowników tych platform. Właściciele firm transportowych, niezależnie od wielkości floty, wykorzystują giełdy, aby wyszukać oferty przewozu ładunków dla swoich pojazdów.

Przykład oferty zleceń transportowych: Właściciel JDG po rozładunku we Francji i częściowym załadunku dysponuje jeszcze wolną przestrzenią w ciężarówce i poszukuje dodatkowego ładunku, aby uniknąć powrotu "na pusto". Takie sytuacje to codzienność w branży transportowej, a giełdy umożliwiają przewoźnikom optymalizację wykorzystania pojazdów oraz zwiększenie rentowności.

Druga kluczowa grupa to spedytorzy. Giełdy transportowe dla spedytorów to, przede wszystkim, możliwość znajdowania ofert przewoźników dla swoich klientów oraz pozyskiwania nowych kontraktów. Dla spedytorów szczególnie istotna jest również możliwość weryfikacji kontrahentów.

Coraz większe wykorzystanie giełdy transportowej staje się powszechne wśród firm produkcyjnych i handlowych. Firmy te mogą w prosty sposób zamieszczać swoje ładunki na platformie i otrzymywać oferty od firm transportowych. Początkowo zastosowanie giełd transportowych dotyczyło głównie spedycji i przewoźników, jednak ostatnie lata przyniosły wyraźny wzrost aktywności firm produkcyjnych i handlowych, które bezpośrednio poszukują kontrahentów transportowych.

Warto wspomnieć również o klientach indywidualnych, którzy korzystają z giełd transportowych sporadycznie, zazwyczaj nie realizując stałych zleceń. Dla tej grupy powszechnym wyborem jest bezpłatna giełda transportowa.

Skala działania największych giełd transportowych

Liczby najlepiej obrazują popularność tych platform. TIMOCOM łączy ponad 55 000 przedsiębiorstw z 46 krajów europejskich. Trans.eu posiada około 44 tysiące użytkowników, z czego około 25 tysięcy to zweryfikowani przewoźnicy. Z kolei Teleroute działa w 29 krajach europejskich i obejmuje sieć ponad 85 000 firm transportowych.

Jak korzystać z giełdy transportowej?

Skuteczne wykorzystanie giełdy transportowej to proces, który wymaga znajomości kilku kluczowych etapów. Właściwe podejście do każdego z nich pozwala maksymalnie wykorzystać potencjał tych platform i osiągnąć zakładane cele biznesowe.

Rejestracja i budowanie wiarygodnego profilu

Internetowe giełdy transportowe wymagają w pierwszej kolejności rejestracji, która obejmuje wypełnienie formularza rejestracyjnego i przesłanie wymaganych dokumentów. Dostawcy wiodących giełd przeprowadzają następnie weryfikację konta, sprawdzając autentyczność danych firmowych oraz wiarygodność potencjalnego użytkownika.

Ten proces weryfikacji ma kluczowe znaczenie dla bezpieczeństwa całej platformy i minimalizuje ryzyko współpracy z nierzetelnymi kontrahentami. Po pomyślnej aktywacji konta istotne jest uzupełnienie szczegółowego profilu firmy - im więcej rzetelnych informacji, tym większa wiarygodność w oczach potencjalnych partnerów biznesowych.

Publikowanie i sprawne wyszukiwanie ofert

Po zarejestrowaniu użytkownicy giełd transportowych online mogą zarówno publikować własne oferty transportu, jak i przeglądać dostępne oferty zleceń transportowych. Dodając ofertę na platformie, należy zawrzeć wszystkie kluczowe informacje: dokładne dane o ładunku lub dostępnej przestrzeni ładunkowej, miejsca załadunku i rozładunku oraz terminy realizacji.

Wyszukując zlecenia, warto maksymalnie wykorzystać dostępne filtry, które pozwalają zawęzić wyniki według określonych kryteriów. Dzięki temu można szybko znaleźć oferty transportu najbardziej odpowiadające możliwościom i potrzebom firmy.

Skuteczne negocjacje z kontrahentami

Proces negocjacji na platformach giełd transportowych wymaga odpowiedniej strategii. Nie należy rozpoczynać rozmów od przedstawienia najwyższej możliwej stawki. Zamiast tego, lepiej zacząć od rozsądnej propozycji cenowej, pozostawiając przestrzeń do dalszych negocjacji.

Ponadto, bezpośrednia komunikacja telefoniczna często znacznie ułatwia dojście do porozumienia i zmniejsza dystans między stronami. Osobisty kontakt buduje zaufanie i pozwala lepiej zrozumieć potrzeby kontrahenta.

Monitorowanie realizacji i kontrola jakości usług

Współczesne giełdy transportowe oferują zaawansowane narzędzia monitoringu pojazdów w czasie rzeczywistym. Funkcja ta umożliwia stałe śledzenie położenia pojazdu poprzez integrację z systemami telematycznymi.

Dzięki takiemu podejściu zarówno zleceniodawca, jak i zleceniobiorca mają ciągły wgląd w status realizowanego transportu. To rozwiązanie znacznie zwiększa transparentność współpracy i pozwala szybko reagować na ewentualne nieprzewidziane sytuacje.

System ocen i budowanie reputacji na platformie

Po zakończeniu współpracy użytkownicy mogą ocenić jakość świadczonych usług. Systemy ocen pozwalają na przyznanie od jednej do pięciu gwiazdek w różnych kategoriach, takich jak komunikacja, terminowość realizacji czy dbałość o przewożony towar.

Na wystawienie opinii użytkownicy mają zazwyczaj 30 dni od daty zakończenia transportu. Te oceny odgrywają kluczową rolę w budowaniu wiarygodności firm na platformie i stanowią ważne źródło informacji dla innych użytkowników przy wyborze potencjalnych partnerów biznesowych.

Giełda transportowa a giełda przewozowa i giełda ładunków

W temacie giełdy transportowej warto rozróżnić także pojęcia do niej zbliżone - giełdy ładunków oraz giełdy przewozowe. Terminy te często bywają używane zamiennie, jednak warto zaznaczyć, że nie są one całkowicie tożsame — różnią się zakresem, funkcją oraz grupą docelową użytkowników.

Giełda transportowa – pojęcie nadrzędne

Giełda transportowa to najszerszy termin obejmujący cyfrową platformę wymiany usług transportowych i logistycznych. Umożliwia zarówno:

• Publikację ładunków do przewozu (przez spedytorów, producentów, hurtownie),
• Wystawianie wolnych pojazdów (przez przewoźników),
• Realizację transakcji, negocjacje stawek, weryfikację kontrahentów oraz integrację z systemami telematycznymi i TMS.

W praktyce nowoczesna giełda transportowa pełni funkcję interaktywnego rynku, który łączy popyt i podaż na usługi przewozowe w czasie rzeczywistym.

Giełda ładunków – funkcja w ramach giełdy transportowej

Giełda ładunków to moduł lub segment giełdy transportowej, w którym publikowane są oferty ładunków do przewozu. Korzystają z niej głównie:

• Firmy załadowcze;
• Spedytorzy;
• Magazyny;
• Przewoźnicy szukający zleceń powrotnych lub dodatkowego ładunku.

To właśnie w tej sekcji przewoźnik może znaleźć konkretne zlecenie transportowe i złożyć ofertę cenową.

Giełda przewozowa – pojęcie nieformalne lub regionalne

Giełda przewozowa to określenie stosowane rzadziej i często nieformalnie. Może oznaczać:

• Giełdę transportową w potocznym ujęciu;
• Miejsce, gdzie przewoźnicy oferują swoje usługi (czyli giełda wolnych pojazdów).

To pojęcie nie ma jednoznacznej definicji branżowej i jest używane głównie w kontekście regionalnym lub przez osoby spoza sektora TSL.

Co to jest giełda transportowa? - Podsumowanie

Giełdy transportowe stały się niezbędnym narzędziem dla firm działających w branży TSL. Dzięki nim łatwiej zoptymalizować trasy, ograniczyć puste przebiegi i szybko reagować na zmieniający się rynek. Niezależnie od tego, czy dopiero zaczynasz działalność, czy szukasz nowych rozwiązań dla swojej floty — dobrze dobrana platforma może znacząco zwiększyć efektywność Twojej firmy.

Jeśli potrzebujesz pomocy w wyborze odpowiedniej giełdy transportowej lub wsparcia w prowadzeniu firmy transportowej, np. z księgowością w transporcie lub rozliczaniu czasu pracy kierowców — skontaktuj się z nami. Pomożemy Ci zadbać o finanse, kadry i rozliczenia kierowców, tak abyś mógł skupić się na rozwoju biznesu